مراکز امدادی درمانی
بعضی از دستاوردهای بهداری رزمی دفاع مقدس، از ویژگی های استثنائی و منحصر بفردی برخوردار است که تأمل در آنها، درس ها و عبرت های فراوانی برای آیندگان در بر خواهد داشت. یکی از از کلان دستاوردهای جنگ تحمیل شده، ابتکارات، تجربیات، روندهای پیشرفت و عملکرد بیمارستان های صحرائی است. این فصل بطور اجمال به این موضوع مهم خواهد پرداخت.
در آغاز جنگ تحمیلی بیمارستان صحرائی وجود نداشت. رزمندگان و غیرنظامیان مجروح، با اقدامات و خدمات اولیه در صحنه نبرد مورد درمان قرار گرفته و سپس در صورت امکان با هرگونه وسیله نقلیه در دسترس به عقبه میدان جنگ منتقل می گردیدند. بیمارستان های شهرهای جنگ زده واقع در خطوط مقدم نبرد، مانند بیمارستان طالقانی آبادان و بیمارستان نظام مافی شوش، نقش و عملکرد بیمارستان های صحرائی را ایفا می نمودند. تجربه ایجاد بیمارستان های صحرائی سیار و ثابت، از عملیات طریق القدس در سوسنگرد آغاز و در طول جنگ با روندی تکاملی ادامه یافت. در دوره 8 ساله جنگ نزدیک 50 بیمارستان صحرائی با سازه های کانکسی، چادری، سوله ای و بتونی در مناطق مختلف عملیاتی، طراحی و ساخته و تجهیز شد و در عملیات مختلف مورد استفاده قرار گرفت. بموازات ارتقاء و استحکام سازه ای، تأسیسات، تجهیزات، مدیریت، نیروی انسانی تخصصی، روابط بخش ها، چرخش امور،کارائی ها و قابلیت های تشخیصی و درمانی، ظرفیت پذیرش و عملکرد نهایی بیمارستان های صحرائی نیز افزایش چشمگیر داشت.
با پیشرفت دفاع عزت مندانه و همه جانبه کشور در مقابل تجاوز رژیم بعثی، و همگام با سایر عرصه های تخصصی،بهداری رزمی نیز با بلوغ و توسعه سامانه های امداد و انتقال و ساخت پست های اورژانس و بیمارستان های صحرایی، تجارب منحصر بفردی را در تاریخ نبردهای معاصر، در کمک به رزمندگان و مجروحین به ثبت رساند. در یک روند تکاملی و ابتکاری و حماسی، خدمات جراحی پیشرفته تخصصی و فوق تخصصی، در سازه های بیمارستانی مستحکم و ایمن، در فواصل بسیار نزدیک به خطوط مقدم، با حضور داوطلبانه نیروی انسانی تخصصی فراهم و رکوردی تاریخی به ثبت رسید. فاصله زمانی مجروحیت در خط مقدم تا شروع اقدامات جراحی قطعی در اتاق های عمل مجهز به کمتر از یک ساعت کاهش یافت. بسیاری از مجروحین که قبلاً هیچ شانسی برای زنده ماندن نداشتند، نجات یافتند و بسیاری از اندام ها حفظ شد و نتایج درمان و کیفیت زندگی مجروحین جنگ متحول شد. در این درس روند پیشرفت و سیر تطور بیمارستان های صحرائی دفاع مقدس ارائه خواهد شد.
